Vodič za KBT
Šta su kognitivne i bihejvioralne psihoterapije?
Bihejvioralne i kognitivne psihoterapije su psihološki pristupi zasnovani na naučnim principima i efikasni u tretiranju velikog broja problema. Klijent i terapeut nastoje da identifikuju i promene klijentovo odmažuće razmišljanje i ponašanje, što vodi trajnom poboljšanju u raspoloženju i funkcionisanju. Veliki broj seansi se fokusira na identifikovanje i prevazilaženje sadašnjih problema i činioca koji ih održavaju ali se, onda kada je potrebno, ove terapije bave prošlom istorijom i iskustvima koja su značajna za razvoj sadašnjih problema. Terapije počivaju na razvijanju zajedničkog gledišta o klijentovom problemu što vodi određivanju personalizovanih terapijskih ciljeva i strategija koje se kontinuirano nadgledaju i ocenjuju tokom terapije. One takođe uključuju širok varijetet kognitivnih, emotivnih, imaginativnih i bihejvioralnih tehnika i otvorene su za sve empirijski zasnovane intervencije iz drugih psihoterapijskih modaliteta. Bihejvioralni i kognitivni psihoterapeuti rade sa pojedincima, porodicama i grupama ljudi.
Šta se dešava u bihejvioralnim i kognitivnim terapijama?
Na početku bihejvioralnih i kognitivnih terapija terapeut i klijent dolaze do zajedničkog razumevanja klijentovog problema. Na osnovu toga se određuju ciljevi terapije i dogovara plan tretmana. Terapija omogućava klijentu da promeni disfunkcionalne obrasce u načinu mišljenja, doživljavanja i ponašanja i da osmisli rešenja za svoje probleme koja će mu biti od veće pomoći od onih koje trenutno koristi. Između dve seanse klijent često isprobava primenu novih rešenja. Obično se seanse odvijaju jednom nedeljno i traju jedan sat. Terapija obično traje 10 do 15 seansi, ali u nekim slučajevima traje znatno kraće ili znatno duže. Nakon završetka tretmana terapeut i klijent se obično dogovore oko ograničenog broja naknadnih seansi kako bi se održao postignuti napredak.
Za koje vrste problema KBT mogu biti od pomoći?
Obimna istraživanja bihejvioralnih i kognitivnih terapija su pokazala da daju značajne rezultate, naročito u tretmanu sledećih problema:
- depresije
- paničnog poremećaja
- generalizovanog anksioznog poremećaja
- fobija (npr. agorafobija, socijalna fobija)
- opsesivno-kompulzivnog poremećaja
- dizmorfičnog poremećaja
- posttraumatskog stresnog poremećaja
- poremećaja ishrane
- nekih poremećaja ličnosti
- bipolarnog poremećaja
- shizofrenije
- zloupotrebe supstanci
- hroničnog bola
- seksualnih poremećaja
- nesanice
Bihejvioralne i kognitivne psihoterapije mogu da se koriste same ili u kombinaciji sa farmakoterapijom, u zavisnosti od težine ili prirode svakog klijentovog problema.
Kod dece i adolescenata, bihejvioralne i kognitivne terapije su efikasne kod anksioznih poremećaja, depresije i suicidalnosti, poremećaja ishrane, opsesivno-kompulzivnog poremećaja, dizmorfičnog poremećaja, postraumatskog stresnog poremećaja, kao i kod tikova, trihotilomanije i drugih repetitivnih bihejvioralnih poremećaja